EKOLOGJIA E SHPIRTIT, PJEKURIA E PROFILIT TONË PSIKIK

Agresioni, si një interkontakt dhe marrëdhënie midis nesh, në të gjitha civilizimet, ishte, është dhe mbetet aktual edhe më tej.

Problemi i ekologjisë së shpirtit – më saktë i marrëdhënieve interpersonale është një nga problemet më të mëdha për të gjithë në planetin Nënë, në Tokë.

Konfucie, shumë kohë më parë, në veprën e tij “Mendja mbretëron, kurse fuqia dhe forca kalben” thotë: të jetosh dhe të ekzistosh do të thotë të punosh, të krijosh, të realizosh, të dish, të respektosh, të të zbukurojë empatia, fleksibiliteti dhe toleranca, do të thotë të kesh VETËDIJE.

Në ditët e sotme, neuroshkenca ka një përkufizim të qartë: agresioni, arroganca, dhuna dhe destruksioni në marrëdhëniet ndërnjerëzore rrjedhin nga një instinkt i programuar filogjenetikisht dhe i lindur, që kërkon shkarkim dhe pritje të një momenti të favorshëm, por me një kusht të madh, nëse personi nuk është maturuar dhe ka tipare karakteropatike, paaftësi për kontroll të duhur intelektual.

Ne kemi lindur me inteligjencë racionale-njohëse, që është rreth 10%, kjo është pjesa jonë instinktive, në të cilën përket edhe instinktin shkatërrues.

Vetëdijen, e cila është korife e inteligjencës sonë emocionale, që është rreth 80 deri 90%, e inkorporojmë, fitojmë, instalojmë dhe vendosim brenda nesh gjatë jetës, nga frymëmarrja jonë e parë, është PROCES që zgjat gjatë gjithë jetës sonë.

Në ditët e sotme neuroshkenca e ka riemëruar ekologjinë e shpirtit dhe e ka identifikuar atë me termin NJOHJE SOCIALE, ose më saktë se sa jemi të gatshëm dhe të përgatitur për të pranuar dhe kuptuar emocionet e bashkëbiseduesit, për t’i përpunuar ato brenda nesh dhe për t’iu përgjigjur me fjalorin e duhur.

Prandaj na duhet – maturim dhe pjekuri e profilit tonë psikologjik, proces që zgjat gjatë gjithë jetës sonë.

Citoarkitekturën e maturimit të profilit tonë psikologjik e përbëjnë shtatë parametra jashtëzakonisht të rëndësishëm, që si proces duhet të integrohen gjatë ekzistencës sonë:

• Dhuntia psikofizike nga nëna Natyrë, këtu nuk jemi njësoj,
• Edukimi, mjedisi frustrues harmonik ose joharmonik i shtëpisë,
• Arsimimi, rezervuari i njohurive
• Përfshirja e normave sociale morale, etike dhe shpirtërore.

Fundi është ose psiko profil i maturuar ose in – maturim.

I maturuar: me vetëdije, realist, objektiv, di të flasë, nuk ka ego të hipertrofuar dhe nuk ka sqimë, inat, keqdashje, zili, xhelozi dhe paranojë.

In – maturim: një person me tipare psikopati, arkitektura – psiko – cito e të cilit është e dobët nga ana intelektuale dhe si rezultat i këtij intelekti, mbjell rreth vetes konflikte, urrejtje, keqdashje, korrupsion, agresion, xhelozi, zili dhe paranojë, thjesht nuk di të flasë, të respektojë, të ketë respekt, të jetë elastik dhe tolerant nëse është e nevojshme.

Të tillë jemi ne në jetën tonë të përditshme, secili me veçoritë e veta.

Po përfundoj me një aforizëm: jeta është një skenë në të cilën secili prej nesh luan rolin e tij, mirë apo keq, në varësi të asaj se si e ka mësuar, kurse nga bashkaktorët në skenë varet se si do të përfundojë rolin e tij dhe jetën e tij.

Së fundmi: mos harroni se lakmia dhe pasionet, në të cilat përfshihen korrupsioni, ryshfeti dhe pasionet e tjera njerëzore, janë gjithmonë një pjesë integrale e profilit psikik të një personi të maturuar keq.

Parandalimi: kërkon vëmendje, edukim, arsimim dhe përfshirje të normave sociale, morale, etike dhe shpirtërore, por edhe gatishmërinë e personit që të gjithë këta parametra thelbësorë t’i pranojë, njohë, mësojë dhe zbatojë .

Një proces që zgjat shumë, por që është aq shumë i nevojshëm.

Prof. dr. Metodi Çepreganov – neuropsikiatër.